Con người có nhiều cách để sống, nhưng trong thời đại này, một trong những cách phổ biến nhất là… ngồi xuống bàn tiệc. Ở đó, họ ăn, uống, cười, nói, khoác lác, quên đời. Ở đó, họ bàn công chuyện, chốt hợp đồng, giữ mối quan hệ. Ở đó, họ xả áp lực, trốn tránh sự thật, khỏa lấp những khoảng trống không gọi tên. Và ở đó, nhiều người làm giàu – bằng sự thỏa mãn của kẻ khác.
Những quán nhậu mọc lên như nấm sau mưa. Thành phố càng phát triển, quán xá càng đông. Mỗi chiều tan tầm, làn xe đổ về những con phố ồn ào như một nghi thức tập thể. Người ta uống vì vui, vì buồn, vì stress, vì cần kết nối. Thậm chí, nhiều khi họ không biết lý do. Họ chỉ biết rằng, nếu không ra ngoài uống gì đó, họ sẽ cảm thấy cô đơn trong chính ngôi nhà của mình.
Ngành dịch vụ ăn uống và vui chơi chưa bao giờ là một lĩnh vực nghèo nàn. Nó phát triển theo sự trỗi dậy của ham muốn con người. Khi vật chất đủ đầy, người ta sẽ tìm cách tiêu nó đi, và ăn uống là cách vừa dễ chấp nhận, vừa dễ thỏa mãn. Người làm chủ ngành này biết rất rõ điều đó. Họ không bán đồ ăn, họ bán cảm giác. Không chỉ là chén rượu, mà là không khí, là sự phấn khích, là một cơn quên ngắn hạn.
Nhưng nếu nhìn kỹ, sẽ thấy tất cả chỉ là một vòng lặp. Người kiếm tiền nhờ thỏa mãn nhu cầu người khác, nhưng lại dùng chính những đồng tiền đó để tìm cách giải tỏa nhu cầu của mình. Người uống rượu hôm nay là khách, nhưng ngày mai lại trở thành người làm thuê sau cơn say. Người mở quán nhậu để làm giàu, nhưng rồi cũng mắc kẹt trong vòng quay thức khuya, căng thẳng, chi phí và nợ nần. Ai cũng đang tìm kiếm sự sung sướng, nhưng chẳng mấy ai thực sự thấy nhẹ lòng.
Có những người cả đời chỉ mơ đến một quán nhậu đông khách. Có những người xem đó là ước mơ khởi nghiệp. Họ không sai. Nhưng khi mọi giá trị sống quy về “làm sao để người ta ăn nhiều hơn, uống nhiều hơn, tiêu nhiều hơn”, thì liệu có điều gì trong đó còn gọi là tỉnh thức?
Ăn uống là bản năng. Vui chơi là nhu cầu. Nhưng khi con người lệ thuộc vào nó để gọi tên hạnh phúc, thì bản năng trở thành trói buộc. Và khi niềm vui luôn cần được kích hoạt bởi men rượu, bởi nhạc to, bởi bạn đông, thì đó không còn là niềm vui nữa – đó là một cơn nghiện xã hội.
Người ta sống giữa phố thị, giữa những ánh đèn lung linh và tiếng nhạc dồn dập, nhưng nhiều khi lại lạc lõng hơn bao giờ hết. Bởi vì càng đông người, ta càng khó nghe tiếng mình. Càng nhiều lựa chọn, ta càng sợ trống rỗng. Càng no say, ta càng khó chạm đến cái cảm giác thật sự “đủ”.
Khi tất cả đều trở thành dịch vụ, kể cả niềm vui, thì sự hưởng thụ cũng mất đi sự trong sáng ban đầu. Ta không còn ăn để nuôi thân, mà ăn để thể hiện. Không còn uống để chia sẻ, mà uống để giữ thể diện. Không còn chơi để giải trí, mà chơi để không bị bỏ lại. Và mọi thứ dần trở thành một cuộc mua bán – giữa người phục vụ và người cần được phục vụ, giữa người bán cảm giác và người mua ảo giác.
Có người bảo rằng, đó là cách sống hiện đại. Nhưng sống hiện đại không có nghĩa là sống hời hợt. Không phải vì xã hội phát triển mà ta nhất thiết phải đánh đổi sự tỉnh táo. Không phải cứ đông vui là có ý nghĩa. Không phải cứ nhiều tiền là thật sự sống đúng.
Nếu có thể, hãy thử một lần ăn một bữa cơm đơn giản, trong yên tĩnh. Hãy thử ngồi với một người bạn không cần rượu để mở lòng. Hãy thử tìm kiếm một niềm vui không đến từ âm nhạc ầm ĩ hay ánh đèn màu. Bạn sẽ thấy, hóa ra bản thân mình vẫn còn có thể cảm nhận được điều gì đó thật hơn, sâu hơn, lâu hơn.
Và nếu bạn là người đang kiếm tiền từ bàn tiệc của người khác, hãy tự hỏi: mình có đang sống đúng với mình? Mình có còn nhớ đến bữa cơm với gia đình, đến một buổi chiều thảnh thơi không áp lực doanh thu? Hay chính mình cũng đang trở thành người phục vụ cho những cơn khát không đáy – của người khác và của chính mình?
Có lẽ không cần phê phán, cũng không cần né tránh. Chỉ cần tự nhắc mình: cuộc sống là một bàn tiệc lớn, và ta có thể chọn món – hoặc đứng dậy.