Có những lúc, điều một tổ chức cần nhất không phải là thêm vài con người xuất sắc, mà là một tiếng nói thật lòng. Không phải thêm người giỏi làm, mà là có người dám nói ra điều đúng dù biết sẽ mất lòng.
Người giỏi có thể giúp tăng năng suất. Nhưng người nói thật giúp giữ vững đạo đức. Một tổ chức có thể đi rất nhanh khi toàn là người giỏi. Nhưng sẽ đi lệch hướng nếu không ai dám nhắc rằng mình đang sai.
Sự giỏi giang, nếu không có nền là sự thật, rất dễ trở thành công cụ để hợp lý hóa sai lầm. Khi người ta chỉ chăm chăm đạt chỉ tiêu, giữ hình ảnh, hay bảo vệ vị trí, thì sự thật thường là điều đầu tiên bị hy sinh.
Người nói thật thường không được yêu thích. Họ hay bị xem là khó chịu, cứng đầu, thậm chí bị gán cho cái nhìn tiêu cực. Nhưng chính những người ấy giữ cho tập thể không trôi đi trong ảo tưởng. Chính họ là tấm gương để những người khác soi lại mình, dù soi vào không dễ chịu chút nào.
Nói thật không phải để đối đầu. Nói thật là một hành vi đạo đức. Nó xuất phát từ lòng quan tâm đến sự đúng đắn. Từ mong muốn tổ chức không chỉ tồn tại, mà tồn tại trong sự tử tế. Nói thật không phải lúc nào cũng thay đổi được điều gì, nhưng ít nhất nó giữ cho lòng người chưa bị thỏa hiệp hoàn toàn.
Có những người giỏi làm nhưng im lặng. Có người thành công nhưng giả vờ không thấy điều sai. Và cũng có người chọn không làm gì, chỉ để khỏi phải liên quan. Giỏi mà thiếu trung thực, thì sự giỏi ấy chỉ là cái bóng có hình, không có hồn.
Người dám nói thật thường cô đơn. Nhưng sự cô đơn ấy là cần thiết để giữ lại một phần nhân tính cho cả hệ thống. Một nơi không có ai dám nói thật, là nơi bắt đầu suy tàn. Ngược lại, nơi biết lắng nghe người dám nói, dù lời nói ấy chát đắng, là nơi vẫn còn sinh khí.
Một tổ chức bền vững không phải là nơi toàn những người vâng lời, mà là nơi có thể nuôi dưỡng sự thật. Dù sự thật ấy đến từ người nhỏ nhất trong hàng ngũ. Dù nó khiến người có quyền lực phải cúi đầu nhìn lại.
—–
With Metta
TT